Groen vooruit: duurzame en financieel vitale zorg
Geschreven door Thieu Linders
In een tijdperk waarin duurzaamheid steeds meer de kern vormt van maatschappelijke verantwoordelijkheid, onthult een diepgaande blik op de zorgsector een synergie tussen groene initiatieven en financiële vitaliteit. De zorgsector staat namelijk voor een prangende uitdaging: het leveren van kwaliteitszorg terwijl de ecologische voetafdruk wordt verminderd. Deze opgave wordt vergroot door de alsmaar stijgende zorgkosten. Dit roept de vraag op hoe kwalitatieve zorg tegelijkertijd financieel én ecologisch verantwoord kan zijn.
Beleid als aanjager
De uitdaging wordt onderstreept door de Green Deal, die in 2022 is ondertekend door alle prominente zorgorganisaties en de rijksoverheid. De Green Deal staat voor verduurzaming in de zorg. Efficiëntere zorg moet gaan leiden tot verduurzaming en tegelijkertijd een positieve financiële impact hebben. En liever vandaag dan morgen. Vanaf 2026 zijn zorginstellingen met meer dan 250 werknemers en een omzet van minimaal 40 miljoen euro verplicht om in hun jaarrekening te rapporteren over de impact van hun activiteiten op mens en milieu. Deze verplichting komt voort uit de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) van de Europese Unie. Deze nieuwe regelgeving, in combinatie met de Green Deal, is een duidelijk voorbeeld van beleid als aanjager van verduurzaming. Zorginstellingen worden namelijk niet alleen verplicht om te verduurzamen, maar ook om zich hierover te verantwoorden in hun jaarverslag. De hoofdoelen van de Green deal zijn het verminderen van de negatieve impact van de gezondheidszorg op mens en milieu. Denk daarbij aan het verminderen van CO2-uitstoot, het terugdringen van het gebruik van primaire grondstoffen, en het verminderen van milieuschade door medicatie. Daarnaast streeft de Green Deal ernaar om het bewustzijn over de impact van gezondheidszorg op klimaatverandering te verhogen. Deze ontwikkelingen hebben naast ecologische, ook aanzienlijke financiële implicaties voor zorginstellingen.
Duurzaamheidspraktijken en financiële impact in de gezondheidszorg
Zorginstellingen zijn niet alleen meer verantwoordelijk voor hun patiënten, maar ook voor hun impact op de wereld daarbuiten. En misschien is dat maar goed ook. Duurzaamheid in de gezondheidszorg overstijgt namelijk milieuoverwegingen alleen; het zet aan tot financiële vitaliteit. De implementatie van strategieën gericht op het verminderen van afval en duurzame inkoop kunnen bijvoorbeeld bijdragen aan kostenbesparingen. Uit onderzoek blijkt al dat door het nauwkeurig hergebruiken van medicijnen miljoenen kunnen worden bespaard. Dit verlaagt niet alleen de ecologische voetafdruk, maar zorgt ook voor financiële besparingen. Deze dubbelzijdige impact wordt vervolgens weergeven in het jaarverslag van een zorginstelling. Verduurzaming verbetert hierdoor ook nog het imago van zorginstellingen. Door over te stappen naar een meer circulaire economie, met als hoofddoel klimaat neutrale zorg in 2050, kunnen zorginstellingen efficiënter omgaan met materiaalgebruik, kosten verminderen én hun reputatie versterken. De combinatie van financiële én milieutechnische besparingen benadrukt dus de rol van duurzaamheid als een katalysator voor financiële efficiëntie binnen de zorgsector.
Uitdagingen bij de verduurzaming van de zorg
Naast de voordelen die de verduurzaming van de zorgsector met zich meebrengt, confronteert het de sector echter ook met financiële uitdagingen. Om de CO2-uitstoot met 55% te reduceren tegen 2030 en klimaatneutraliteit te bereiken tegen 2050 moet er namelijk flink worden geïnvesteerd in de zorgsector. Uit een eerste inventarisatie van zorgpartijen blijkt dat de verduurzaming van de zorg een investering vraagt van tussen de 1,6 en 3,4 miljard euro. Deze forse maar benodigde financiële impuls kan een belemmering vormen voor veel zorginstellingen, vooral gezien de huidige economische druk binnen de sector.
Noodkreet
Naar aanleiding van deze aanzienlijke financiële drempel roepen veel zorginstellingen om de noodzakelijke middelen vrij te maken in de Rijksbegroting. Deze oproep illustreert het belang van overheidssteun en investeringen in de zorgsector om de overgang naar verduurzaming te vergemakkelijken. Zonder financiële steun kan de ambitie om de zorgsector te verduurzamen aanzienlijk vertraagd worden. Dit kan op lange termijn zowel ecologische, financiële alsmede operationele doelstellingen in gevaar brengen. Oftewel, zonder hulp is verduurzamen te duur. De zorgsector zal dan niet uit zichzellf kunnen overstappen naar een meer circulaire economie.
Investeren geen luxe, maar een voorwaarde
Alomvattend kunnen duurzaamheidspraktijken, aangejaagd door de implementatie van de Green Deal en door de invoer van de CSRD, een diepgaande invloed hebben op zowel ecologische als financiële aspecten van zorginstellingen. De overstap naar duurzame zorg is niet alleen een ethische keuze, maar ook een strategische zet die op de lange termijn de financiële gezondheid en kwaliteit van zorginstellingen kan verbeteren. Tegelijkertijd benadrukt de roep om overheidssteun voor de benodigde initiële investeringen het belang van een gezamenlijke inspanning van niet alleen de zorgsector en de overheid maar ook van private investeerders en maatschappelijke organisaties om de duurzaamheidsdoelstellingen te realiseren. In een tijd waarin de impact van de zorgsector op het klimaat steeds duidelijker wordt, is duurzaamheid geen optionele luxe, maar een essentiële voorwaarde voor het voortbestaan en succes van zorginstellingen.
Vragen over bronvermelding gerelateerd aan dit artikel? Stuur een e-mail naar info@oldenburgbonsel.nl
